Daha önce yapılan açıklamalarda 18 Haziran 2023 tarihinde yapılmasına karar verilen cumhurbaşkanlığı seçimleri, son günlerde erken seçim tartışmaları ile gündeme geldi. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan yetkililer, çeşitli sebeplerden ötürü seçim tarihinin erkene çekilmesi üzerinde istişareler yapıldığını ifade etti.
Seçim tarihinin öne alınıp alınmayacağı merak edilirken Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayını halen açıklamamış olması da altılı masanın destekçileri tarafından eleştirilmeye başlandı. Adayın kim olacağına ilişkin net bir açıklama yapılmazken Cumhur İttifakı’nın adayının mevcut Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın olması da birtakım tartışmalara sebep oldu. Bu sene son kez aday olduğunu açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a anayasa hukukçuları cevap verdi.
101’İNCİ MADDEYE İŞARET ETTİ!
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı son konuşmada seçim için 14 Mayıs tarihini işaret etmiş olması, Erdoğan’ın o tarihte yeniden aday olup olamayacağının da tartışılmasına sebep oldu. TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Erdoğan’ın adaylığı konusunda bir sıkıntının olmadığını dile getirirken DW Türkçe’ye konuşan anayasa hukukçuları konuya ilişkin birtakım değerlendirmelerde bulundu.
Anayasanın 101’inci maddesinde belirtilmiş olan “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir” ibaresine dikkat çeken İstanbul Okan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu, bu kuralın tek istisnasının Meclis’in seçimlerin yenilenmesine karar vermesi olduğunu belirtti. Kanadoğlu, açıklamasına şu şekilde devam etti: “İki kez cumhurbaşkanı olarak seçilmiş olan bir kişinin yeniden cumhurbaşkanı adayı olabilmesi ancak ve ancak anayasanın 116. Maddesi gereğince Meclis’in en az 3/5 çoğunluk ile seçimleri yenilemesine bağlıdır. İkinci döneminde olan bir cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde yeniden aday olamayacağı açıktır.”
“ADAY OLMAMALI!”
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin açıklama yapan bir diğer isim olan Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın adaylığı konusunda iki detayın öne çıktığına dikkat çekti. Anayasanın 101’inci maddesinin ele alınması durumunda yeniden aday olma durumunun söz konusu olamayacağını belirten Yüzbaşıoğlu, konu ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “Buna sözel yorumdur. ‘Bir kimse’ dediğine göre önceden cumhurbaşkanı olmuş olanlar da bu kurala tabidir. Anayasa değişikliği yapıldığı esnada görevdeki cumhurbaşkanı için uyum hükmünün konulması gerekirdi. Zaten anayasa koyucu, anayasa geçici hüküm de koymamış. Bu maddeyi okursanız her şey çok açık.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın adaylığı konusunda öne çıkan ikinci durumun ise statü hukuku olduğunu belirten Yüzbaşıoğlu, bu durumda Erdoğan’ın adaylığının savunulduğunu ifade etti. 2007 yılında yapılmış olan anayasa değişikliğinde yemin kısmı hariç cumhurbaşkanına ilişkin tüm maddelerin değiştirilmiş olduğunu ifade eden Yüzbaşıoğlu, açıklamasına şu şekilde devam etti: “Cumhurbaşkanının tekrar aday olabileceğinin belirtilmesi, birtakım tartışmalara sebep olabilir. Tartışmalar cumhurbaşkanının meşruluğu açısından da sıkıntı yaratacaktır. ‘Tekrar seçilebilir’ ifadesi çok rahat söylenebilecek bir ifade değildi. Anayasaya aykırılık savunmasında bir doğruluk var. Cumhurbaşkanının bu durumu en ufak bir tartışmaya dahi açmaması gerekir. Bu neden ile cumhurbaşkanının yeniden aday olmaması gerekir.”
